"Puszcza Białowieska jest symbolem pokazującym wyjątkowość stanu przyrody w Polsce, dlatego musimy ją chronić. Bez działań naprawczych będą zamierały kolejne połacie lasu, który dotąd był chlubą polskiej szkoły leśnictwa i wyjątkowym obiektem dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego" – powiedział prof. Jan Szyszko, minister środowiska, podczas konferencji prasowej. W spotkaniu udział wzięli również wiceminister środowiska Andrzej Konieczny i dyrektor generalny Lasów Państwowych Konrad Tomaszewski.

"Puszcza Białowieska jest symbolem pokazującym wyjątkowość stanu przyrody w Polsce, dlatego musimy ją chronić. Bez działań naprawczych będą zamierały kolejne połacie lasu, który dotąd był chlubą polskiej szkoły leśnictwa i wyjątkowym obiektem dziedzictwa kulturowo-przyrodniczego" –prof. Jan Szyszko,

Minister Środowiska zwrócił uwagę, że w Puszczy masowo usychają drzewa. Kryzys ten, powodowany przede wszystkim przez gradację kornika drukarza, najbardziej dotyka świerka – liczba martwych drzew w Puszczy liczona jest już w milionach.

„Towarzyszy temu inne bardzo niepokojące zjawisko – zanikanie cennych siedlisk przyrodniczych, także tych ważnych dla UE, chronionych w ramach unijnej sieci Natura 2000. Wraz z degradacją i usychaniem puszczańskich drzewostanów następuje degradacja tychże siedlisk, zmniejsza się występowanie tam cennych, chronionych gatunków roślin i zwierząt" – podkreślił prof. Szyszko.

„Program dla Puszczy"

Ratowaniu Puszczy służy „Program dla Puszczy Białowieskiej", którego głównym celem jest zahamowanie procesu destrukcji siedlisk ważnych z punktu widzenia Unii Europejskiej.

"Puszcza Białowieska potrzebuje czynnej ochrony. Pozostawienie Puszczy samej sobie doprowadzi do jej wewnętrznego wyniszczenia. Jako członkowie Unii Europejskiej, zobowiązaliśmy się do przestrzegania prawa i wprowadzenia Natury 2000, dlatego musimy dbać o te siedliska, które wyznaczyliśmy" – powiedział minister środowiska.

Pełna inwentaryzacja

Pierwszy etap działań to pełna inwentaryzacja zasobów przyrodniczych Puszczy, która rozpoczęła się w kwietniu 2016 r. Po raz pierwszy w historii Puszczy Białowieskiej przeprowadzono kompleksowe badanie całego ekosystemu, w którym uczestniczyło dwustu ekspertów – naukowców i leśników. Objęła ona badania na całym terenie Puszczy – w trzech nadleśnictwach (Hajnówka, Browsk i Białowieża) oraz Białowieskim Parku Narodowym.

Po raz pierwszy w historii Puszczy Białowieskiej przeprowadzono kompleksowe badanie całego ekosystemu, w którym uczestniczyło dwustu ekspertów – naukowców i leśników. Objęła ona badania na całym terenie Puszczy – w trzech nadleśnictwach (Hajnówka, Browsk i Białowieża) oraz Białowieskim Parku Narodowym.

Podział stref

Ministerstwo Środowiska zaproponowało również podział Puszczy na strefy referencyjne. Zgodnie z postulatami niektórych organizacji pozarządowych 1/3 jej obszaru została pozostawiona bez przeprowadzania działań naprawczych i jakiejkolwiek ingerencji człowieka. Pozostałe 2/3 Puszczy jest poddawane czynnej ochronie, zgodnej z wymogami programu Natura 2000. Przeprowadzone są tam cięcia sanitarne, które mają na celu zapobieganie rozszerzania się chorób, a także realizowanie nasadzeń zastępczych. Działania naprawcze w Puszczy korzystają z najlepszej wiedzy i ponad stuletniego doświadczenia polskiej szkoły leśnictwa.

Odtwarzanie siedlisk

Prof. Jan Szyszko podkreślił, że w Puszczy Białowieskiej występuje wyjątkowe bogactwo dziko żyjących gatunków zwierząt, w tym żubr.

„Polska to unikat na skalę światową, który posiada pełną gamę rodzimych gatunków roślin i zwierząt. Na podstawie polskich doświadczeń zaproponowałem pomoc krajom UE w odtwarzaniu siedlisk i populacji dziko żyjących zwierząt m.in. żubra. Eksperyment ten, wzorowany na polskich rozwiązaniach, mógłby znacząco wzbogacić bioróżnorodność w krajach europejskich, gdzie w wielu miejscach doszło do degradacji i zaniku rodzimych gatunków zwierząt" – powiedział.

„Na tę propozycję odpowiedziało pięć państw członkowskich UE: Bułgaria, Republika Czeska, Holandia, Republika Federalna Niemiec oraz Rumunia, z których tylko Bułgaria zadeklarowała chęć przyjęcia 6 osobników" – dodał.

Dialog z Komisją Europejską

Wiceminister Andrzej Konieczny podkreślił, że Ministerstwo Środowiska prowadzi aktywny dialog z Komisją Europejską (KE) i Centrum Światowego Dziedzictwa UNESCO w Paryżu. Przypomniał też, że w czerwcu ubiegłego roku, na zaproszenie Ministra Środowiska, przebywali z misją w Polsce przedstawiciele Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody (IUCN). Ponadto zwrócił uwagę, że w połowie ubiegłego roku została przesłana odpowiedź do Komisji Europejskiej na pismo odpowiadające, w którym KE stawia pytania dotyczące Puszczy Białowieskiej. Do tej pory nie ma odzewu ze strony Komisji w tej sprawie.

„Efekty tej misji były przez Polskę prezentowane na sesji UNESCO w Stambule, gdzie jednomyślnie sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa przyjęła i zaakceptowała stanowisko Polski – powiedział wiceminister.

Wiceminister Andrzej Konieczny zwrócił też uwagę na stanowisko prasowe WWF Niemcy, który prezentuje na swojej stronie zasady postępowania z kornikiem drukarzem.

„WWF Deutschland powołuje się na zasady certyfikatu Forest Stewardship Council, uważając je tym samym za właściwe. Według organizacji pierwszą sprawą jest całkowita eliminacja środków chemicznych. Natomiast drzewa opanowane przez kornika drukarza należy jak najszybciej usunąć z lasu, a ich korony i korę powinny być poddane zniszczeniu.

Współpraca z lokalną społecznością

Wiceminister Andrzej Konieczny przypomniał także, że dostęp lokalnej społeczności do procesu podejmowania decyzji ws. Puszczy Białowieskiej poprzedni rząd PO-PSL znacznie ograniczył. Tak było w przypadku decyzji podjętej o wpisaniu Puszczy Białowieskiej na listę światowego Dziedzictwa Przyrodniczego UNESCO - odbyło się to bez konsultacji z samorządami z tamtego terenu.

„Chcę przede wszystkim podziękować lokalnej społeczności, społeczności regionu Puszczy Białowieskiej i społeczności tych dziesięciu samorządów, które zwróciły nam uwagę na to, że pewne decyzje podejmowano bez ich udziału. Decyzje były podejmowane w taki sposób, że poszczególne przepisy, zarówno prawa krajowego, jak i międzynarodowego, zostały pogwałcone. Dzisiaj te braki musimy nadrabiać" – podkreślił wiceminister Konieczny.

„Chcę przede wszystkim podziękować lokalnej społeczności, społeczności regionu Puszczy Białowieskiej i społeczności tych dziesięciu samorządów, które zwróciły nam uwagę na to, że pewne decyzje podejmowano bez ich udziału. - Andrzej Konieczny

„Tutaj chciałbym serdecznie podziękować za taką aktywność samorządowi z gminy Białowieża, bo to oni pierwsi zapoczątkowali serię listów, petycji, jak również pismo, które do nas wpłynęło w czerwcu ubiegłego roku, w którym zwracają uwagę Ministrowi Środowiska, że przyjęto nową formę ochrony przyrody - transgraniczny obiekt światowego dziedzictwa UNESCO Puszcza Białowieska - absolutnie nie uwzględniając głosu lokalnej społeczności"– dodał.